Welbevinden op school onder de aandacht met mindfulness
We leven in een snelle en drukke maatschappij waarbij je al eens durft te vergeten om te rusten en te ontstressen. 'Scholen zijn de uitgelezen plaats om geestelijk welbevinden bespreekbaar te maken', zegt klinisch psycholoog en gedragstherapeut Filip Raes in Klasse.
Het is dan ook geen grote verrassing dat steeds meer leraren 'mindfulnessoefeningen' in hun lesgeven verwerken. Met de oefeningen hopen ze dat leerlingen meer rust voelen en zelfvertrouwen krijgen, maar ook zelf meer ontspannen voor de klas staan.
'Daag leerlingen uit om van de stilte te proeven'
'Mindfulness helpt me om te gaan met mijn eigen onrust. Je legt de focus eerst op jezelf om dan met bewuste aandacht bij de leerling te kunnen zijn. Rust ervaren van binnen, is van cruciaal belang om de oefeningen te doen met je leerlingen', laat Mia Jansen, lerares secundair in het Atlas College in Genk en voorzitster van de Commissie Onderwijs bij vzw Moment ons weten.
Mia merkt dat haar leerlingen openstaan voor het thema en graag vragen stellen. 'Er is niets mis om mindfulness in een lessenreeks aan te bieden. Toch geloof ik sterk in de kracht van korte 'mindfulle momentjes' in de les. Je gebruikt een aandachtsoefening beter op het moment dat je leerlingen het nodig hebben. Voor een toets, bij veel tumult, om te concentreren bij het begin van de les ... Simpele oefeningen helpen je daar bij. Laat ze bijvoorbeeld de ogen even sluiten of focus op de juiste zithouding.'
'Je moet durven en proberen. Ooit moest ik tijdens de studie toezicht houden en daagde de leerlingen uit. 'Willen jullie van de stilte proeven?', vroeg ik. Ze waren enthousiast en we maakten er een fijn lesuur van. Een leerling met gedragsproblemen stapte achteraf naar me toe en vertelde me dat zulke rustsessies was wat ze nodig had.'
Professor Filip Raes, gaat zelfs verder: 'We hebben onderzoek gedaan bij leerlingen in het secundair onderwijs. De leerlingen die mindfulness volgden, vertoonden effectief minder angsten, stress en depressie – ook op langere termijn.'
Lees via deze link het volledige onderzoek.
Mindfulness, wat is dat?
Mindfulness is een combinatie van oosters boeddhisme en technieken uit de westerse psychotherapie. 'Het is aandachtig zijn voor wat er in het hier en nu gebeurt op een aanvaardende en niet-veroordelende manier. Concreet: stilstaan bij wat er in je en rond je gebeurt zonder dat je er van alles begint bij te denken', zegt Raes.
Mia Jansen: 'Ik heb een coaching gevolgd over welbevinden bij jongeren. Toen ik in mijn klas communicatievaardigheden mocht geven, ben ik vol goede moed naar mijn directie gestapt met de vraag om aan de slag te gaan met mindfulness. Mijn directeur steunde me meteen. Ik startte met een reeks van tien lesjes.'
'Leerlingen houden nu zelfs hun middagpauze vrij om samen oefeningen te doen. Reacties als 'zalig om 's avonds zo rustig in slaap te vallen', of 'het helpt om me beter te concentreren', doen me goed.
Hulpmiddel voor iedereen?
'Soms werkt het niet, ook niet bij jongeren op scholen. Dus we mogen zeker niet te hard van stapel lopen. Je kan niet verwachten dat het altijd en bij iedereen helpt. Misschien werkt het soms ook voor een stuk omdat jongeren in groep samen praten over problemen. Weten dat je niet de enige bent die piekert, kan al helpen', zegt onderzoeker Raes.
Lees bij de collega's van Klasse nog meer over het onderwerp. Of zet dit thema in de kijker in de periode van Rode Neuzen Dag. Dat project steunt lokale schoolprojecten die jongeren mentaal en fysiek sterker maken.
-
Mijn hoofd vol gedachten
Mijn hoofd vol gedachten is een werkboekje voor leerlingen die vaak piekeren, kampen met faalangst en die het moeilijk hebben om over hun gedachten te praten. Leerlingen krijgen tips over wat ze kunnen doen bij kleine en grote zorgen.
Downloadbaar lesmateriaal (60)Leerkracht -
Mindfulnessoefening: Inlevingsopdracht de boom
Deze mindfulnessoefening is een ideale opdracht om even tot rust te komen. Je kan dit ook als tussendoortje gebruiken.
Downloadbaar lesmateriaal (49)Leerkracht -
Geluksdriehoek: Lespakket
Uit welke bouwstenen bestaat geluk? Kan ik mijn geluksgevoel beïnvloeden? Kan ik verdrietig en tegelijkertijd toch ook gelukkig zijn? Hoe geef ik op een laagdrempelige (en leuke) manier les over het thema? Deze en nog vele andere vragen komen …
Downloadbaar lesmateriaal (14) -
Expeditie Geluk: Opdrachtenvideo's
Expeditie Geluk is een virtuele ontdekkingstocht waar leerlingen op een speelse, interactieve manier kennis maken met vaardigheden en gewoontes die het mentaal welbevinden of het geluk versterken.
Expeditie Geluk bestaat uit vier werelden. In elk …
Website (12) -
Breinfijn onderwijs
Een site met tools en tips om het mentaal welzijn in de klas te bevorderen.
Je ontdekt meer over:
- veerkracht,
- verbondenheid,
- emoties,
- creativiteit,
- growth mindset,
- zelfzorg.
Alle tips worden onderbouwd door recente hersenonderzoeken.
Website (8)Leerkracht -
MiMoKi: Mindfulness voor kinderen
Op de site vind je informatie, educatieve filmpjes en materialen rondom mindfulness voor kinderen.
Website (7) -
Gezonde School
Een gezonde school? Dat kan over heel wat gaan: voeding, beweging, mentaal welbevinden, tabak … Een hele boterham. Maar je kan niet alles tegelijk doen natuurlijk. Gezonde School zet je op weg.
Wat is Gezonde School?
Gezonde School is een aanpak …
Website (6) -
Super Chill: Voor een wereld vol veerkrachtige kinderen
Super Chill wil een wereld creëren vol veerkrachtige en toekomstbestendige kinderen. In de gratis app vind je verschillende oefeningen, gebaseerd op mindfulness- en yogatechnieken, die je in een handomdraai kunt afspelen op je digitale bord. …
App of software (6)Leerkracht, ICT-coördinator -
Mindfulness op school, goed voor leerling en leraar
Druk druk druk. Is dat je standaardantwoord op de vraag ‘Hoe is ‘t?’ En hollen ook je leerlingen zichzelf voorbij? Mindfulness op school leert kleuters, leerlingen en leraren om aandacht te hebben voor hun eigen welbevinden. …
Video (6) -
Yoga, meditatie en mindfulness op school
Een artikel met een opsomming van mogelijke voordelen van yoga, meditatie en mindfulness.
Daarnaast krijg je achtergrondinfo en enkele praktische tips.
Artikel (5)Ander -
Mentaal welbevinden in de klas
Wist je dat een goede klassfeer meer is dan enkel grappen en grollen? Het Vlaams Instituut Gezond Leven tipt werkvormen voor in de klas:
Voor het lager onderwijs:- Verbindende rituelen,
- Geheime rak’kers,
- Bedankt, …
Downloadbaar lesmateriaal (4) -
Mindfulness op school en thuis: troost
Kruip in een eitje. Verzacht je verdriet. Adem in. Adem uit.
Video (3)