Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Complottheorieën en fake news: Kate-gate
De pagina zet leerlingen aan het zoeken naar informatie over de intussen berucht foto die Kate Middleton verspreid heeft naar aanleiding van moederdag. De foto bleek gefotoshopt, wat aanleiding gaf voor de meest waanzinnige …
Interactieve oefeningLeerkracht -
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Complotdenken: Openingscollege
Openingscollege (2021) van Maarten Boudry over complotdenken.
Geschikt voor een les over complotdenken en fake news, maar kan ook gebruikt worden voor een les over notitie nemen.
VideoLeerkracht -
Wat is een deep fake?: Kris Custers legt uit
Kris Custers, redactiemedewerker bij StampMedia, omschrijft deep fake als: 'een volgende stap in nepnieuws.' In dit filmpje in de reeks Moeilijke dingen makkelijk uitgelegd legt hij het in één minuut uit.
Video -
Wat wordt bedoeld met infocalyps?: Kris Custers legt uit
Kris Custers, redactiemedewerker bij StampMedia, omschrijft infocalyps als: 'een term die een samentrekking is van twee termen, namelijk informatie en apocalyps.' In dit filmpje in de reeks Moeilijke dingen makkelijk uitgelegd legt hij het in …
Video -
Nepnieuws, vooroordelen en het zoeken naar de waarheid
Vaak horen en lezen we verhalen die te fantastisch zijn om waar te zijn. Hoe weten we nu wat de waarheid is? Leer er meer over in dit leerpad.
Interactieve oefeningLeerkracht -
De Facto: Impact van desinformatie op onderwijs
Op basis van cognitieve wetenschappen voorziet De Facto achtergrondkennis over de werking van ons brein. Wie vinden mensen geloofwaardig? Waarom staan we zeer kritisch tegenover sommige info en aanvaarden we andere info zonder er verder over na te …
WebsiteLeerkracht -
King Lear: Lesidee
Dit leermiddel met uitgewerkte lesvoorbereiding en te delen document voor de leerling rond de voorstelling King Lear kan je gebruiken tijdens het afstandsleren zonder dat je leerlingen de volledige voorstelling hoeven te zien. Wil jij een divers …
Downloadbaar lesmateriaal -
Coronavirus: Beeldmateriaal
Lijst met links naar beeldmateriaal i.v.m. het coronavirus:
- Wat is een virus;
- Echte cijfers in realtime;
- fake news over corona op sociale media;
- ...
Het clipje van de NOS op YouTube over wat is een virus en hoe gevaarlijk een virus kan zijn, …
Downloadbaar lesmateriaal (19)Inburgering -
De aprilvissers: Omgaan met fake news
De Aprilvissers is het resultaat van de gelijknamige campagne rond fake news door LINC vzw. Via een collectieve aprilvis/nepnieuwsbericht van 221 Vlaamse bibliotheken, werden mensen naar de website geleid.
Op de website vind je een test om je …
Website (23) -
Mind Over Media: Lesideeën propaganda
Binnen het project Mind Over Media EU werden negen lessen ontwikkeld en getest door het Media Education Lab en Mediawijs – Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid.
De activiteiten zijn een aanvulling op de leerervaring bij het …
Downloadbaar lesmateriaal (8) -
Slecht nieuws: Nepnieuws ontmaskeren
Een online game die mensen wil inenten tegen nepnieuws.
Slecht Nieuws is een eenvoudig spelletje waarbij je steeds kiest tussen twee opties in je queeste naar een succesvol nepnieuws-imperium. Je keuzes hebben effect op je aantal twittervolgers en …
Website (11)School/onderwijs