Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Bad News: Game over desinformatie
In Bad News kruip je in de huid van een nepnieuwsmaker. Je mag alle schijn van ethiek laten vallen en in plaats daarvan het pad van een echte mediamagnaat zonder geweten volgen. Hou wel een oog op je volgers en geloofwaardigheidsmeters. Aan jou de …
Interactieve oefeningLeerkracht, Ander -
Inoculation Science: Site voor het prebunken van misinformatie
Website van de Universiteit van Cambridge en van Bristol met Engelstalige video's and games met de prebunking techniek. Dit wil zeggen dat, men naar analogie zoals bij een vaccin, mensen immuun maakt voor desinformatie door ze bloot te stellen aan …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Ik twijfel: Informatievaardigheden versterken bij internetgebruikers
Iktwijfel.be biedt handvaten om zekerheid te brengen in twijfels. Je vindt tips over hoe je online goed kan zoeken, aan wie je raad kan vragen of met wie je kan praten over je twijfels. Zo willen we de vaardigheden van internetgebruikers …
WebsiteLeerkracht, ICT-coördinator -
Propaganda Guide: Test
Op deze website kunnen leerlingen aan de hand van een test van tien vragen bepalen of een boodschap propaganda of informatie is.
WebsiteLeerkracht, Ander -
belux.edmo: Monitoring desinformatie in België en Luxemburg
Disinfocheck is een platform waar verschillende organisaties uit België en Luxemburg factchecks verzamelen en waar je bij de tools enkele video's kan vinden hoe je bepaalde berichtgeving kan verifiëren.
In de toekomst wil het platform ook …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Het dagelijkse nieuws van Checkington
SMILES is een mediawijsheidsproject dat erop gericht is jongeren te leren hoe ze nepnieuws en desinformatie kunnen bestrijden. Het project brengt partners in Nederland (Koninklijke Bibliotheek van Nederland, Nederlands Instituut voor Beeld en …
Vertaald door
Interactieve oefening -
Omgaan met extremistische online boodschappen: Toolkit
De toolkit bevat elf uitgewerkte lessen met gebruiksklare werkbladen. De eerste les geeft een inleiding in informatieverwerking en automatisch denken, terwijl de tien kernhoofdstukken elk ingaan op een specifieke denkfout of cognitive bias die …
Downloadbaar lesmateriaal (3)Organisatie, firma, vzw -
De Facto: Impact van desinformatie op onderwijs
Op basis van cognitieve wetenschappen voorziet De Facto achtergrondkennis over de werking van ons brein. Wie vinden mensen geloofwaardig? Waarom staan we zeer kritisch tegenover sommige info en aanvaarden we andere info zonder er verder over na te …
WebsiteLeerkracht -
JPEGsnoop: Trap niet in fotovervalsingen
Vraag je je soms af of een foto echt is of dat er aan geknutseld is? Met JPEGsnoop weet je met wat voor foto je te maken hebt. JPEGsnoop geeft je een schat aan informatie over digitale foto's. Het scant de foto en zegt je of er mee is geknoeid of …
App of softwareICT-coördinator, Systeembeheerder -
Trust In Science: Fighting fake news
Hoe onderscheid je fake news van wat wetenschappelijk onderbouwd is?
De website met leermiddelen trustinscience helpt je via een script en dialoog in kleine groepjes de waarde van de wetenschappelijke methode en integriteit te ontdekken. Deze …
App of software