Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Desinformatie: Webquest
Een webquest i.v.m. desinformatie. De leerlingen gaan op zoek naar nepnieuws, leren factchecken en doen zelf een factcheck.
Interactieve oefening (4)Leerkracht -
Aardbevingen en overstromingen: Evaluatie actuabundel
Evaluatie aansluitend bij de bundel Aardbevingen en overstromingen: Actualiteitsbundel.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Aardbevingen en overstromingen: Actualiteitsbundel
Deze bundel gaat over de aardbeving in Marokko en de overstromingen in Libië. Het principe van een aardbeving wordt uitgelegd, er worden linken gelegd naar fake news, klimaatverandering, propaganda en de politiek in Libië.
Een …
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Leerpret: Downloadbaar lesmateriaal
Op deze website vind je heel wat downloadbaar lesmateriaal.
Een greep uit het aanbod:
- klasinrichting in thema marine en filmster;
- verjaardagskalender;
- invulfiches voor boekbesprekingen;
- werkbundels rond taalbeschouwing;
- werkwoorden vervoegen; …
Website (23)Leerkracht -
Nieuwsmakers: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over het nieuws, samen met meer context en concrete lestips.
Van zodra we wakker worden tot we gaan slapen is er nieuws. Maar wat is nieuws eigenlijk? Wanneer is iets nieuwswaardig? Wat doet een …
Video -
Feitencheckers: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over factchecking, samen met meer context en concrete lestips.
Niet alle informatie die online verschijnt, klopt of is even betrouwbaar. Wat is desinformatie? Hoe herken je het? Wat …
Video -
Fake news: Luisteropdracht
Dit is een luister toets rond het thema fake news. Het filmpje kan je op YouTube vinden.
Op de achterkant van de toets krijgen leerlingen een leeg blad waar ze notities kunnen maken tijdens het filmpje. Na het kijken mogen het het blad omdraaien en …
Downloadbaar lesmateriaal (8)Leerkracht -
Breaking News: Theatersessie
Breaking News is een theatertraject waarbij je de klas ombouwt tot tijdelijke nieuwsredactie, met aandacht voor actualiteit en satire. Onder vakkundige begeleiding worden de jongeren bewust gemaakt van de valkuilen van fake news, maar worden ze …
tot, tot, tot, tot
Nascholing of activiteit -
Complottheorieën: Luisteropdracht
Luisteropdracht over complottheorieën met als thema covid. De leerlingen beluisteren o.a. nieuwsfragmenten over desinformatie en een reportage van Pano.
Downloadbaar lesmateriaal (11)Leerkracht -
Feitencheckers: Lespakket
Niet alle informatie die online verschijnt klopt altijd, of is even betrouwbaar. Wat is desinformatie? Hoe herken je het? Wat zijn betrouwbare bronnen? Hoe werken sociale media algoritmes? Hoe leer je berichten en beelden factchecken? Met het …
Downloadbaar lesmateriaal -
Nepnieuws: Luisteropdracht
Dit is een luisteroefening over nepnieuws. De leerlingen bekijken het filmpje en beantwoorden de vragen.
Downloadbaar lesmateriaal (55)Leerkracht -
Fake news: Actualiteitsopdracht
Leerlingen lezen een krantenartikel en onderzoeken of dit fake news kan zijn of niet.
Het is de bedoeling dat ze ook andere bronnen raadplegen. Op het einde van de les bespreken ze hun bevindingen met elkaar.
Kritisch leren omgaan met media is de …
Downloadbaar lesmateriaal (20)Leerkracht