Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Mediawijs omgaan met misleidende informatie: Groepstaak
Een leidraad voor leerlingen om een groepsopdracht over misleidende informatie tot een goed einde te brengen. De leerlingen onderzoeken in groep een vorm van desinformatie.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Nieuwsmakers: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over het nieuws, samen met meer context en concrete lestips.
Van zodra we wakker worden tot we gaan slapen is er nieuws. Maar wat is nieuws eigenlijk? Wanneer is iets nieuwswaardig? Wat doet een …
Video -
Feitencheckers: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over factchecking, samen met meer context en concrete lestips.
Niet alle informatie die online verschijnt, klopt of is even betrouwbaar. Wat is desinformatie? Hoe herken je het? Wat …
Video -
Opiniemakers: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over kritisch denken, samen met meer context en concrete lestips.
Er komt heel veel informatie op ons af. Hoe verwerk je die op een kritische manier? Hoe bouw je een onderbouwde mening op? Hoe …
Video -
Breaking News: Theatersessie
Breaking News is een theatertraject waarbij je de klas ombouwt tot tijdelijke nieuwsredactie, met aandacht voor actualiteit en satire. Onder vakkundige begeleiding worden de jongeren bewust gemaakt van de valkuilen van fake news, maar worden ze …
tot, tot, tot, tot
Nascholing of activiteit -
Huis van Erasmus: Lessen burgerschap
Huis van Erasmus, is een groep van vrijwilligers, die het gedachtegoed, de ideeën en idealen van Erasmus voor een vreedzame en verdraagzame samenleving wil uitdragen door een concrete, eigentijdse invulling aan het gedachtegoed van Erasmus te …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Feitencheckers: Lespakket
Niet alle informatie die online verschijnt klopt altijd, of is even betrouwbaar. Wat is desinformatie? Hoe herken je het? Wat zijn betrouwbare bronnen? Hoe werken sociale media algoritmes? Hoe leer je berichten en beelden factchecken? Met het …
Downloadbaar lesmateriaal -
Fake news: Luisteropdracht
Dit is een luister toets rond het thema fake news. Het filmpje kan je op YouTube vinden.
Op de achterkant van de toets krijgen leerlingen een leeg blad waar ze notities kunnen maken tijdens het filmpje. Na het kijken mogen het het blad omdraaien en …
Downloadbaar lesmateriaal (8)Leerkracht -
Complottheorieën: Luisteropdracht
Luisteropdracht over complottheorieën met als thema covid. De leerlingen beluisteren o.a. nieuwsfragmenten over desinformatie en een reportage van Pano.
Downloadbaar lesmateriaal (11)Leerkracht -
The Social Dilemma: Lesbundel
Deze lesbundel gaat aan de slag met de documentaire The Social Dilemma. Je leerlingen beginnen met een kijkopdracht en voeren dan een onderzoeksopdracht uit waarbij de volgende onderwerpen aan bod komen:
- fake news;
- deepfakevideo's; …
Downloadbaar lesmateriaal (13)Leerkracht -
Complotdenken: Openingscollege
Openingscollege (2021) van Maarten Boudry over complotdenken.
Geschikt voor een les over complotdenken en fake news, maar kan ook gebruikt worden voor een les over notitie nemen.
VideoLeerkracht -
Journalistiek: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over journalistiek, samen met meer context en concrete lestips. Deze collectie gaat in op de betrouwbaarheid van nieuws, nieuws op sociale media, persvrijheid en censuur.
Bekijk de …
Video