Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Wat is de waarheid?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over de waarheid, samen met meer context en concrete lestips.
'Wat betekent waarheid?' is een van de grootste filosofische vragen die men zich kan stellen. In deze collectie overlopen we een paar …
Video -
Complotdenken: Openingscollege
Openingscollege (2021) van Maarten Boudry over complotdenken.
Geschikt voor een les over complotdenken en fake news, maar kan ook gebruikt worden voor een les over notitie nemen.
VideoLeerkracht -
De waarheid achter complottheorieën: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over de waarheid achter complottheorieën, samen met meer context en concrete lestips.
Complottheorieën. Wat houden ze in? Waarom geloven zo veel mensen die vreemde verhalen? En hoe kan …
Video -
Wat wordt bedoeld met Ockham's Razor?: Kris Custers legt uit
Kris Custers, redactiemedewerker bij StampMedia, omschrijft Ockham's Razor als: 'een filofische term die gebruikt wordt door kritische denkers of filosofen'. In dit filmpje in de reeks Moeilijke dingen makkelijk uitgelegd legt hij het in …
Video -
Wat wordt bedoeld met infocalyps?: Kris Custers legt uit
Kris Custers, redactiemedewerker bij StampMedia, omschrijft infocalyps als: 'een term die een samentrekking is van twee termen, namelijk informatie en apocalyps.' In dit filmpje in de reeks Moeilijke dingen makkelijk uitgelegd legt hij het in …
Video -
Mind over media: Hoe worden we beïnvloed?
Kritisch denken over propaganda en begrijpen wat de doelstellingen ervan zijn, zijn cruciaal voor het burgerschap in de eenentwintigste eeuw. Door de discussie over hedendaagse propaganda aan te gaan, worden we uitgedaagd om na te denken …
Website (3)Systeembeheerder -
De coronacrisis van 2020: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over de coronacrisis, het virus en de maatregelen en oplossingen, samen met meer context en concrete lestips. Men legt uit wat het verschil is tussen een virus en een bacterie en legt termen …
Video -
Beeldgeletterdheid: Omgaan met nepnieuws
Lesmateriaal i.v.m. omgaan met nepnieuws en desinformatie.
De lessenreeks doet een beroep op kritisch denken en informatievaardigheden. Aandacht voor de onderdelen begrip en strategie van het mediawijsheidmodel.
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
Klimaatschimmel: Handboek bij klimaatverwarring
Klimaatschimmel is de titel van een boekje over klimaatverandering. Het is ook de basis voor niet alledaagse lessen over klimaatverandering en aanverwante onderwerpen, van het onderscheiden van nepnieuws tot de circulaire economie.
De nadruk ligt op …
Website (3) -
De strijd om de waarheid: Over nepnieuws en desinformatie in de digitale mediawereld
De term fake news is niet meer uit de dagelijkse mediaberichtgeving weg te denken. Daarom willen de auteurs van de tekst De strijd om de waarheid genuanceerde en doelgerichte aanbevelingen formuleren die (online)desinformatie tegengaan, zonder aan de …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Wat is nieuws? uitgeklaard: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over nieuws en journalistiek, samen met meer context en concrete lestips.
Deze collectie werd aangemaakt als aanvulling op de KLAAR-aflevering Wat is nieuws? van VRT NWS.
Bekijk de …
Video (5)