Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Mediawijs omgaan met misleidende informatie: Groepstaak
Een leidraad voor leerlingen om een groepsopdracht over misleidende informatie tot een goed einde te brengen. De leerlingen onderzoeken in groep een vorm van desinformatie.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Is dat echt zo: Herken jij een echt nepbericht?
Verzonnen berichten, video’s die zijn bewerkt en cijfers die niet kloppen. Vraag jij jezelf wel eens af of iets echt zo is? Deze site laat zien hoe nepnieuws werkt en hoe je het kan herkennen.
Isdatechtzo.nl is ontwikkeld door het Netwerk …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Le Détecteurs de rumeurs: Lutte contre la désinformation
Deze Franstalige website wil de strijd aangaan met desinformatie, nepnieuws en complottheorieën.
De website bevat volgende categorieën:
- basistips (quiz, leuke test);
- samenzweringstheorieën;
- cognitieve vooroordelen;
- pro tips. …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Bad News: Game over desinformatie
In Bad News kruip je in de huid van een nepnieuwsmaker. Je mag alle schijn van ethiek laten vallen en in plaats daarvan het pad van een echte mediamagnaat zonder geweten volgen. Hou wel een oog op je volgers en geloofwaardigheidsmeters. Aan jou de …
Interactieve oefeningLeerkracht, Ander -
Complottheorieën en fake news: Kate-gate
De pagina zet leerlingen aan het zoeken naar informatie over de intussen berucht foto die Kate Middleton verspreid heeft naar aanleiding van moederdag. De foto bleek gefotoshopt, wat aanleiding gaf voor de meest waanzinnige …
Interactieve oefeningLeerkracht -
Correctiv: Omgaan met desinformatie
Duitse informatieve webpagina die zich naar jongeren richt met als doel hen te helpen hoe ze zichzelf en anderen kunnen beschermen tegen desinformatie.
Op de pagina staan enkel korte filmpjes en ook links naar andere websites die helpen bij het …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Inoculation Science: Site voor het prebunken van misinformatie
Website van de Universiteit van Cambridge en van Bristol met Engelstalige video's and games met de prebunking techniek. Dit wil zeggen dat, men naar analogie zoals bij een vaccin, mensen immuun maakt voor desinformatie door ze bloot te stellen aan …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Nepnieuws: Invulblad bij EDUbox Nepnieuws
Invuldocument bij EDUbox Nepnieuws: Lespakket. De leerlingen doorlopen de EDUbox klassikaal of individueel en vullen ondertussen het document in.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Harmony Square: Game om weerstand te kweken tegen misinformatie
Harmony Square is een gratis online game die ontworpen is om spelers te helpen weerbaarder te worden tegen mis- en desinformatie.
Het spel is gebaseerd op de vaccintheorie, het idee dat we weerbaarder worden tegen mis- en desinformatie als we …App of softwareLeerkracht, Ander -
Desinformatie: Webquest
Een webquest i.v.m. desinformatie. De leerlingen gaan op zoek naar nepnieuws, leren factchecken en doen zelf een factcheck.
Interactieve oefening (4)Leerkracht -
De Schaal van M: Slim op het internet
De meeste tien- tot twaalfjarigen hebben hun eerste stappen online al een tijdje achter de rug. Maar hoe mediawijs zijn ze? Weten ze wat een veilig wachtwoord is? Herkennen ze de reclame die hun favoriete influencer maakt? Reageren ze op een …
Website -
Persvrijheid: Actualiteitsopdracht
De leerlingen gaan na hoe het gesteld is met persvrijheid in de wereld (ze krijgen een website aangereikt en moeten daar zelf de nodige informatie opzoeken adhv een wereldkaart). Ze krijgen ook een meningsvraag en woorden als 'censuur' en …
Interactieve oefeningLeerkracht