Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Complottheorieën en fake news: Kate-gate
De pagina zet leerlingen aan het zoeken naar informatie over de intussen berucht foto die Kate Middleton verspreid heeft naar aanleiding van moederdag. De foto bleek gefotoshopt, wat aanleiding gaf voor de meest waanzinnige …
Interactieve oefeningLeerkracht -
Desinformatie: Webquest
Een webquest i.v.m. desinformatie. De leerlingen gaan op zoek naar nepnieuws, leren factchecken en doen zelf een factcheck.
Interactieve oefening (4)Leerkracht -
EDUbox Nepnieuws: Tool groepswerk
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. Het bevat tekst, video's, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
Elke EDUbox heeft verschillende vormen. Dit is de …
Interactieve oefening -
EDUbox Nepnieuws: Interactieve videoles
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. Het bevat tekst, video's, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
Elke EDUbox heeft verschillende vormen. Dit is de …
Interactieve oefening -
Kritisch denken: Een krachtig medicijn tegen onzin
In onze samenleving concurreert waarheid met alternatieve feiten en individuele interpretaties. Worden experten steeds vaker weggezet als verdacht. Wat voel je daarvan in je klas? En hoe krijg je leerlingen met kritisch denken zover om niet alleen …
Artikel -
Hannibal, de schrik uit Afrika: Fake news? - Pegasus novus 3
Artikel over de geloofwaardigheid van de Romeinse verslaggeving na hun overwinning bij Carthago.
ArtikelLeerkracht, Ander -
Het dagelijkse nieuws van Checkington
SMILES is een mediawijsheidsproject dat erop gericht is jongeren te leren hoe ze nepnieuws en desinformatie kunnen bestrijden. Het project brengt partners in Nederland (Koninklijke Bibliotheek van Nederland, Nederlands Instituut voor Beeld en …
Vertaald door
Interactieve oefening -
Nepnieuws, vooroordelen en het zoeken naar de waarheid
Vaak horen en lezen we verhalen die te fantastisch zijn om waar te zijn. Hoe weten we nu wat de waarheid is? Leer er meer over in dit leerpad.
Interactieve oefeningLeerkracht -
Welk nieuws mogen we nog geloven?: Verwerking Panoreportage
Verwerkingsoefening bij de Panoreportage Welk nieuws mogen we nog geloven? van 12 april 2017).
Interactieve oefening (3)Leerkracht -
Nepnieuws en nephistorie: Platte aarde
Tegenwoordig wordt veel nepnieuws verspreid. Eigenlijk is dat iets van alle tijden. Ook in het verleden geloofden mensen vaak nepnieuws.
In dit leerpad wordt gekeken naar de mythe van de platte aarde in de middeleeuwen.
Interactieve oefening (6)Leerkracht -
Online vaccinatiewijzer
In dit leerpad reflecteer je over je gevoel bij de vaccinaties en krijg je per stelling een duidelijk antwoord op de meest gehoorde twijfels.
Interactieve oefening (6) -
Klassen zijn dé plek om kritisch denken te stimuleren
In een klas toekomstige zorgverleners kiest één leerling resoluut voor het coronavaccin. De rest twijfelt. Onzekere tijden blijken een perfecte voedingsbodem voor fake news en complottheorieën. Gelukkig is er een remedie. 'Een …
Artikel