Wees juist geïnformeerd over fake news
Iedereen praat tegenwoordig over fake news of nepnieuws. Alternatieve nieuwssites, platformen als Google en Facebook, politieke partijen én zelfs kritische media die ernaar linken halen er voordeel uit.
Wat is desinformatie?
Het opzettelijk verspreiden van misleidende informatie om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken en zich correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt gemaakt door mensen die doelbewust het publiek willen bedriegen, zodat het iets anders gaat geloven. Het komt regelmatig voor dat een gedeelte van de waarheid wordt vermengd met leugens en valse conclusies.
Tijdens de Koude Oorlog bijvoorbeeld was desinformatie een erkende militaire en politieke strategie.
Wat is fake news?
Dat zijn berichten, vermomd als nieuwsberichten, die mensen desinformeren. Ze worden verspreid via websites, sociale media en traditionele media met als doel winst te maken of de publieke opinie te beïnvloeden. We gebruiken het begrip nu vaak als verzamelnaam. Er zijn echter nuances tussen propaganda, slechte journalistiek, reclame en satire.
Wil je hierover meer lezen? Op de website van het Reuters Institute of the Study of Journalism kan je een onderzoek lezen. Het onderzoeksrapport van First Draft News spreekt dan weer over informatievervuiling als verzamelnaam.
Wat is het verschil met misinformatie?
Bij misinformatie is de informatie die je krijgt ook foutief, maar werd het niet gemaakt met de bedoeling om iemand te schaden.
Hoe pakken we het aan?
Voor een oplossing moeten we in verschillende richtingen kijken. Velen leggen de verantwoordelijkheid bij Google of Facebook. Anderen vinden dat journalisten en factcheckers hun rol goed moeten vervullen. Daarnaast moeten burgers kritisch leren omgaan met online informatie. Je kan desinformatie dus bestrijden in de productie en de verspreidingskanalen of bij de ontvangers.
Maak jij jouw leerlingen informatievaardig? Leer jij hen omgaan met fake news? Op deze themapagina ligt de focus vooral op het aanleren van informatievaardigheden aan je leerlingen.
-
Mediawijs omgaan met misleidende informatie: Groepstaak
Een leidraad voor leerlingen om een groepsopdracht over misleidende informatie tot een goed einde te brengen. De leerlingen onderzoeken in groep een vorm van desinformatie.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Nepnieuws: Invulblad bij EDUbox Nepnieuws
Invuldocument bij EDUbox Nepnieuws: Lespakket. De leerlingen doorlopen de EDUbox klassikaal of individueel en vullen ondertussen het document in.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Smart-e: Spel over mediawijze thema's
Met Smart-e maak je al spelenderwijs werk van veilige wachtwoorden en leer je bij over catfishing, phishing, online bankieren en nepnieuws. Smart-e bestaat uit vier apps waarin deze digitale thema’s speels aan bod komen. Iedere app is een …
Downloadbaar lesmateriaalICT-coördinator, Administratief personeel -
EDUbox Nepnieuws: Lespakket
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. Het bevat tekst, video's, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
Elke EDUbox heeft verschillende vormen. Dit is de pdf die …
Downloadbaar lesmateriaal -
Gezondheidstips op sociale media: Verwerkingsvragen
Verwerkingsopdracht bij twee filmpjes van Uitgeklaard: gezondheidstips op sociale media:
- gezondheidsvideo’s op TikTok;
- tips op sociale media zijn niet altijd te vertrouwen.
Downloadbaar lesmateriaal (11)Leerkracht -
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Aardbevingen en overstromingen: Actualiteitsbundel
Deze bundel gaat over de aardbeving in Marokko en de overstromingen in Libië. Het principe van een aardbeving wordt uitgelegd, er worden linken gelegd naar fake news, klimaatverandering, propaganda en de politiek in Libië.
Een …
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Fake news en sociale media
Werkbundel en begeleidende PowerPoint rond fake news en sociale media. De PowerPoint begint met een instap waarbij leerlingen discussiëren over een mogelijke sanctie wat uiteindelijk Fake News blijkt te zijn. Hierna krijgen ze een reactie te …
Downloadbaar lesmateriaal (9)Leerkracht -
Kennis aan de ketting: Educatief pakket
Dit educatief dossier werd gemaakt voor leerkrachten die de expo Kennis aan de ketting willen bezoeken, die georganiseerd wordt in de Universiteitsbibliotheek van 6 oktober 2023 tot en met 14 januari 2024. De tentoonstelling maakt deel uit van een …
Downloadbaar lesmateriaal -
Mediawijsheid: Presentatie LessonUp
Digitale presentatie bij het werkboek mediawijsheid tweede graad.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Fake news: Begrijpend lezen en verwerkingsopdracht
Leerlingen lezen drie artikels over hetzelfde onderwerp maar met verschillende info.
De kinderen krijgen vragen voor, tijdens en na het lezen.Na het analyseren van de teksten, krijgen ze nog een verwerkingsopdracht rond fake news.
Downloadbaar lesmateriaal (38)Leerkracht, GOK- of zorgcoördinator, ondersteuner -
Hit Pause: Tips om desinformatie te herkennen
Deze afspeellijst van YouTube vind je korte video's over het herkennen van verschillende manipulatietactieken die worden gebruikt in video's om verkeerde informatie te verspreiden. Van het gebruik van emotionele taal tot het verzamelen van data.
VideoSysteembeheerder